Oorspronkelijk verschenen op BijMees.nl – 3 juni 2019
Samen spelen is dé manier om de ontwikkeling van een kind met autisme te stimuleren. Het leren begint als een kind er zelf voor kiest om bij je in de buurt te zijn en nieuwsgierig is hoe jij het spel nog leuker gaat maken. Maar spelen is niet makkelijk. Het is soms al een hele zoektocht om te ontdekken wat een kind graag doet. En dan volgt er nog een uitdaging: het vasthouden van zijn motivatie. Hoe zorg je ervoor dat een kind het leuk blijft vinden om samen met jou te spelen?
De interesses van een kind veranderen regelmatig. Deze kunnen per maand, per week, maar soms ook per dag verschillen. Vindt hij in de ochtend nog iets heel gaaf om te doen, ligt het speelgoed eind van de middag onaangeroerd in de hoek van de kamer. Soms zijn er periodes dat hij fan is van specifiek materiaal en van de ene op de andere dag helemaal niet meer. Ook interesse in jou kan wisselen van moment tot moment. Hoe voorkom je dan dat een kind in spel snel afhaakt en zich voor je afsluit? Ik geef je vijf tips.
Geef nieuw speelgoed of een activiteit vooral niet te lang. Juist door het kort aan te bieden kun je steeds controleren of een kind het nog wil. Zodra hij opnieuw naar het speelgoed kijkt of bij je blijft, geef het dan weer. Verliest hij zijn interesse, zet het dan weg en ga op zoek naar iets anders. De totale tijd dat jullie samen spelen hoeft ook niet lang te zijn. Korte momenten waar jullie eventjes veel lol hebben, zijn heel waardevol. Stop met spelen als het nog leuk is. Op deze manier zorg je dat het haalbaar blijft voor jezelf, je nog spelideeën hebt voor de volgende keer en een kind geïnteresseerd blijft in spel met jou. Het is effectiever om meerdere, korte spelmomenten per dag te hebben, in plaats van één keer per dag langer spelen totdat een kind het zat is.
Soms is het een valkuil om steeds hetzelfde speelgoed aan te bieden waarvan je zeker weet dat een kind dit leuk vindt. Juist door te variëren houd je favoriet materiaal langer leuk en heb je meer opties om aan te bieden als het kind iets anders wil doen. Een kind raakt eerder uitgekeken op speelgoed dat altijd vrij voorhanden is, bijvoorbeeld als het standaard in de speelruimte ligt. Ruim daarom op. Ook als een kind speelgoed nog steeds leuk vindt, kan het nuttig zijn om af te wisselen. Je kunt gebruik maken van een afgesloten kast, waar je speelgoed een tijdje opbergt en er niet mee speelt, om het vervolgens weer tevoorschijn te halen. Speelgoed dat niet altijd aanwezig is, is automatisch interessanter.
Varieer om de zoveel tijd waar je speelgoed neerzet. Zet bijvoorbeeld de trampoline eens voor het raam en een andere keer weer in de gang. Door niet alles op dezelfde plek te zetten blijft het spelen onvoorspelbaar en interessant. Schuif een keer de meubels aan de kant zodat jullie door de kamer kunnen rennen. Gebruik een kleed om een eiland op de grond te maken of een tent te bouwen. Als een kind niet aanwezig is kun je speelgoed op een grappige manier klaarzetten. Boerderijdieren in de vensterbank die uit het raam kijken, de blokken Lego op kleur gesorteerd, een lievelingsknuffel die een boek leest of een treinspoor onder de stoelen en eettafel. Zodra het kind zijn speelgoed in een onverwachte positie aantreft, kan dit een begin zijn van spel.
Besef dat jullie speelplek overal kan zijn. In de woonkamer, de slaapkamer van een kind, maar ook aan de keukentafel, in de tuin, op de fiets of in de supermarkt. Een vaste speelkamer is niet nodig. Juist variatie in de plek waar jullie spelen geeft inspiratie voor nieuwe spelideeën. Daarnaast draagt het bij aan de generalisatie van vaardigheden. Dit betekent dat een kind sneller dingen die hij in de ene ruimte leert, ook ergens anders kan toepassen.
Een reden waarom een kind speelgoed minder leuk vindt of er iets anders mee wil doen, kan zijn dat hij zich verder ontwikkelt. Doordat hij meer vaardigheden leert, ontstaan er nieuwe interesses. Stel dat een kind leert om ‘doen alsof’ te spelen. Dan kan hij nu geïnteresseerd zijn in speelgoedgroente om zijn knuffels eten te geven. Voorheen was het speelgoedeten alleen leuk om uit elkaar te halen en ergens in te doen. De ontwikkeling van een kind kan er voor zorgen dat speelgoed minder aansluit. Stel een kind was eerder dol op insteekpuzzels. Maar nu zijn visuele vaardigheden verbetert zijn, beleeft hij meer plezier aan uitdagende puzzels. Hetzelfde geldt voor boeken. Zodra zijn woordenschat uitbreidt, geeft een kind waarschijnlijk de voorkeur aan boeken met foto’s en plaatjes boven voel- of knisperboekjes.
Aan jou om goed te observeren welk spel geschikt en interessant is voor het kind. Voor meer inspiratie staan in mijn boek ‘Speel, leer en communiceer’ tientallen spelideeën om samen te doen.
Mijn nieuwste blog staat online op BijMees.nl. Spelen met een kind met autisme: hoe houd je zijn motivatie vast? Klik hier om te lezen.
Ik heb een blog geschreven voor de website BijMees.nl. Dé online community voor de jeugdhulp.
Klik hier om de blog te lezen
